Koangagua

Por Maddie Haines

Koangagua

 

https://www.youtube.com/watch?v=XusuhhpfmLs

 

Meu texto é uma canção do rap dum grupo Guaraní-Kaiowá. Koangagua, ou “Nos Dias de Hoje” em português, é cantado completamente na língua Guaraní, no dialeto do povo Guaraní-Kaiowá. Os cantores são os quatro membros do grupo rap indígena brasileiro, Brô MCs, um dos vários grupos indígenas de música popular, que usam o rap e a internet para tentar amplificar suas mensagens sobre suas culturas e identidades indígenas, e também sobre temas sociais que afetam seu povo.

Os membros dos Brô MCs, Bruno Veron, Clemerson Batista, Kelvin Peixoto e Charlie Peixoto, são das aldeias Jaguapirú e Bororó em Dourados, no Mato Grosso do Sul. O grupo se formou em 2009, e seu primeiro vídeo-clipe de música apareceu no YouTube em 2015.

O canção Koangagua fala de vários temas, incluindo a importância das vozes indígenas. Na primeia parte da canção, fala do poder de sua própria voz, dizendo que “voz indígena é a voz de agora.” Depois, fala da divisão entre as experiências de sua aldeia e o mundo que os jovens da aldeia vêem na t.v.. Declara que o mundo mais real é o mundo indígena em que moram os cantores, e que o mundo indígena é a “verdade.”

Koangagua também fala do tema da felicidade. A canção distingue entre dois tempos- o presente e “antigamente.” No coro, diz sobre o povo que “antigamente era muito mais feliz.” Mas declara que embora os tempos tenham cambiado, “o tempo tá passando e assim vou caminhando.” Essa convicção, que o povo continuará apesar dos desafios, permeia toda a canção. Conectada com essa convicção é a ideia de que se o povo continua junto, pode “ter uma vida boa” e estar feliz. A ação de continuar, de “caminhar,” é posicionada como o ponto central da canção, no coro e nos versos.

Koangagua

Hai amoite ndoikua’ai mbaeve Korap oguarê amoite tenonde

Apuka penderehe, nde ave reikotevê Che ñe’e avamba’e oi chendive

Añe’e haetegua ndaikosei ndechagua Aporahei opaichagua ajuahechuka Ava mombeuha ava koangagua

Rap ochechuka upea ha’e tegua

Koa mombeuha ape orereta Orejavegua ndo aleike repuka Nandejara ochecha upea tuicha Uperupi aha mombyryma aguata Jaha ke ndeava ara ohasa

Ndo aleike nderea upeicha javya Jaikoporã ñande rekoporã

Koanga jahecha ñande hente ovyapa

Ara ohasa upeicha che aha Ymã ovyapa

Ara ohasa upeicha che aha Ymã ovyapa

Ymã ovyapa

Ara ipoti heta hente petei Guyirá kwera oveve Ovy’a onondive

Mesmo upeicha ave umi hente oikwa’a sevê Hikwai oikwa’a sevê soke operde

Jornalpe oje’ê opaicha ole’ê Tevêpe oje’ê opaicha oñe’ê Oikuakwê hina oi hikwai ko oñomi Soke hente ave oi Iñe’ê hantãva oi Ndo alei reñe’ê reñe’ê mbarei

Upeicha ivaí nderehechai nde reikwa’ai Umi hente do ikwaai

Bom dia boa tarde ndo je’ei ko ape avape Soke agwatá

Ahahape ahechuká

Che mboraheipe ajovahei Ndajaoi há nem da ei Nde reikwa che aikwaava Será pa remombeuta Reñe’ê ko mbarei

Ara ohasa upeicha che aha Ymã ovyapa

Ara ohasa upeicha che aha Ymã ovyapa

Ymã ovyapa